六国论

注音版

liù guó lùn六国论sòng dài宋代sū zhé苏辙
　　 cháng dú liù guó shì jiā.　　尝读六国《世家》。qiè guài tiān xià zhī zhū hóu.窃怪天下之诸侯。yǐ wǔ bèi zhī dì.以五倍之地。shí bèi zhī zhòng.十倍之众。fā fèn xī xiàng.发愤西向。yǐ gōng shān xī qiān lǐ zhī qín.以攻山西千里之秦。ér bù miǎn yú sǐ wáng.而不免于死亡。cháng wèi zhī shēn sī yuǎn lǜ.常为之深思远虑。yǐ wéi bì yǒu kě yǐ zì ān zhī jì.以为必有可以自安之计。gài wèi cháng bù jiù qí dāng shí zhī shì lǜ huàn zhī shū.盖未尝不咎其当时之士虑患之疏。ér jiàn lì zhī qiǎn.而见利之浅。qiě bù zhī tiān xià zhī shì yě.且不知天下之势也。13 　　 fū qín zhī suǒ yǐ yǔ zhū hóu zhēng tiān xià zhě.　　夫秦之所以与诸侯争天下者。bù zài qí chǔ yàn zhào yě.不在齐、楚、燕、赵也。ér zài hán wèi zhī jiāo zhū hóu zhī suǒ yǔ qín zhēng tiān xià zhě.而在韩、魏之郊；诸侯之所与秦争天下者。bù zài qí chǔ yàn zhào yě.不在齐、楚、燕、赵也。ér zài hán wèi zhī yě.而在韩、魏之野。qín zhī yǒu hán wèi.秦之有韩、魏。pì rú rén zhī yǒu fù xīn zhī jí yě.譬如人之有腹心之疾也。hán wèi sāi qín zhī chōng.韩、魏塞秦之冲。ér bì shān dōng zhī zhū hóu.而弊山东之诸侯。gù fū tiān xià zhī suǒ zhòng zhě.故夫天下之所重者。mò rú hán wèi yě.莫如韩、魏也。xī zhě fàn suī yòng yú qín ér shōu hán.昔者范睢用于秦而收韩。shāng yāng yòng yú qín ér shōu wèi.商鞅用于秦而收魏。zhāo wáng wèi dé hán wèi zhī xīn.昭王未得韩、魏之心。ér chū bīng yǐ gōng qí zhī gāng shòu.而出兵以攻齐之刚、寿。ér fàn jū yǐ wéi yōu.而范雎以为忧。rán zé qín zhī suǒ jì zhě kě yǐ jiàn yǐ.然则秦之所忌者可以见矣。13 　　 qín zhī yòng bīng yú yàn zhào.　　秦之用兵于燕、赵。qín zhī wēi shì yě.秦之危事也。yuè hán guò wèi.越韩过魏。ér gōng rén zhī guó dū.而攻人之国都。yàn zhào jù zhī yú qián.燕、赵拒之于前。ér hán wèi chéng zhī yú hòu.而韩、魏乘之于后。cǐ wēi dào yě.此危道也。ér qín zhī gōng yàn zhào.而秦之攻燕、赵。wèi cháng yǒu hán wèi zhī yōu.未尝有韩、魏之忧。zé hán wèi zhī fù qín gù yě.则韩、魏之附秦故也。fū hán wèi zhū hóu zhī zhàng.夫韩、魏诸侯之障。ér shǐ qín rén dé chū rù yú qí jiān.而使秦人得出入于其间。cǐ qǐ zhī tiān xià zhī shì xié!此岂知天下之势邪！wěi qū qū zhī hán wèi.委区区之韩、魏。yǐ dāng qiáng hǔ láng zhī qín.以当强虎狼之秦。bǐ ān dé bù zhé ér rù yú qín zāi?彼安得不折而入于秦哉？hán wèi zhé ér rù yú qín.韩、魏折而入于秦。rán hòu qín rén dé tōng qí bīng yú dōng zhū hóu.然后秦人得通其兵于东诸侯。ér shǐ tiān xià piān shòu qí huò.而使天下偏受其祸。13 　　 fū hán wèi bù néng dú dāng qín.　　夫韩、魏不能独当秦。ér tiān xià zhī zhū hóu.而天下之诸侯。jí zhī yǐ bì qí xī.藉之以蔽其西。gù mò rú hòu hán qīn wèi yǐ bìn qín.故莫如厚韩亲魏以摈秦。qín rén bù gǎn yú hán wèi yǐ kuī qí chǔ yàn zhào zhī guó.秦人不敢逾韩、魏以窥齐、楚、燕、赵之国。ér qí chǔ yàn zhào zhī guó.而齐、楚、燕、赵之国。yīn dé yǐ zì wán yú qí jiān yǐ.因得以自完于其间矣。yǐ sì wú shì zhī guó.以四无事之国。zuǒ dāng kòu zhī hán wèi.佐当寇之韩、魏。shǐ hán wèi wú dōng gù zhī yōu.使韩、魏无东顾之忧。ér wèi tiān xià chū shēn yǐ dāng qín bīng yǐ èr guó wěi qín.而为天下出身以当秦兵；以二国委秦。ér sì guó xiū xī yú nèi.而四国休息于内。yǐ yīn zhù qí jí.以阴助其急。ruò cǐ.若此。kě yǐ yīng fū wú qióng.可以应夫无穷。bǐ qín zhě jiāng hé wéi zāi!彼秦者将何为哉！bù zhī chū cǐ.不知出此。ér nǎi tān jiāng yì chǐ cùn zhī lì.而乃贪疆埸尺寸之利。bèi méng bài yuē.背盟败约。yǐ zì xiāng tú miè.以自相屠灭。qín bīng wèi chū.秦兵未出。ér tiān xià zhū hóu yǐ zì kùn yǐ.而天下诸侯已自困矣。zhì yú qín rén dé cì qí xì yǐ qǔ qí guó.至于秦人得伺其隙以取其国。kě bù bēi zāi!可不悲哉！