蝉赋
【魏晋】
曹植
唯夫蝉之清素兮,潜厥类乎太阴。在盛阳之仲夏兮,始游豫乎芳林。实澹泊而寡欲兮,独怡乐而长吟。声皦皦而弥厉兮,似贞士之介心。内含和而弗食兮,与众物而无求。栖高枝而仰首兮,漱朝露之清流。隐柔桑之稠叶兮,快啁号以遁暑。苦黄雀之作害兮,患螳螂之劲斧。冀飘翔而远托兮,毒蜘蛛之网罟。欲降身而卑窜兮,惧草虫之袭予。免众难而弗获兮,遥迁集乎宫宇。依名果之茂阴兮,托修干以静处。有翩翩之狡童兮,步容与于园圃。体离朱之聪视兮,姿才捷于狝猿。条罔叶而不挽兮,树无干而不缘。翳轻躯而奋进兮,跪侧足以自闲。恐余身之惊骇兮,精曾睨而目连。持柔竿之冉冉兮,运微粘而我缠。欲翻飞而逾滞兮,知性命之长捐。委厥体于膳夫。归炎炭而就燔。秋霜纷以宵下,晨风烈其过庭。气憯怛而薄躯,足攀木而失茎。吟嘶哑以沮败,状枯槁以丧(刑)[形]。乱曰:诗叹鸣蜩,声嘒嘒兮,盛阳则来,太阴逝兮。皎皎贞素,侔夷节兮。帝臣是戴,尚其洁兮。
注释
曹植的《蝉赋》即是其滥觞。文中首写蝉先天资质之美,次写黄雀、螳螂、蜘蛛、草虫对它的毒害,以至于蝉不得不逃离众难,末写蝉落于狡童之手,最终成了人们腹中之物的可悲结局。这种蝉的命运正是作者曹植生世的生动写照,从文中可以见到作者对于命运的深深不平和无限忧患。
注音版
chán fù蝉赋wèi jìn魏晋cáo zhí曹植
wéi fū chán zhī qīng sù xī. 唯夫蝉之清素兮。qián jué lèi hū tài yīn.潜厥类乎太阴。zài shèng yáng zhī zhòng xià xī.在盛阳之仲夏兮。shǐ yóu yù hū fāng lín.始游豫乎芳林。shí dàn bó ér guǎ yù xī.实澹泊而寡欲兮。dú yí lè ér cháng yín.独怡乐而长吟。shēng jiǎo jiǎo ér mí lì xī.声皦皦而弥厉兮。shì zhēn shì zhī jiè xīn.似贞士之介心。nèi hán hé ér fú shí xī.内含和而弗食兮。yǔ zhòng wù ér wú qiú.与众物而无求。qī gāo zhī ér yǎng shǒu xī.栖高枝而仰首兮。shù zhāo lù zhī qīng liú.漱朝露之清流。yǐn róu sāng zhī chóu yè xī.隐柔桑之稠叶兮。kuài zhāo hào yǐ dùn shǔ.快啁号以遁暑。kǔ huáng què zhī zuò hài xī.苦黄雀之作害兮。huàn táng láng zhī jìn fǔ.患螳螂之劲斧。jì piāo xiáng ér yuǎn tuō xī.冀飘翔而远托兮。dú zhī zhū zhī wǎng gǔ.毒蜘蛛之网罟。yù jiàng shēn ér bēi cuàn xī.欲降身而卑窜兮。jù cǎo chóng zhī xí yǔ.惧草虫之袭予。miǎn zhòng nán ér fú huò xī.免众难而弗获兮。yáo qiān jí hū gōng yǔ.遥迁集乎宫宇。yī míng guǒ zhī mào yīn xī.依名果之茂阴兮。tuō xiū gàn yǐ jìng chù.托修干以静处。yǒu piān piān zhī jiǎo tóng xī.有翩翩之狡童兮。bù róng yǔ yú yuán pǔ.步容与于园圃。tǐ lí zhū zhī cōng shì xī.体离朱之聪视兮。zī cái jié yú xiǎn yuán.姿才捷于狝猿。tiáo wǎng yè ér bù wǎn xī.条罔叶而不挽兮。shù wú gān ér bù yuán.树无干而不缘。yì qīng qū ér fèn jìn xī.翳轻躯而奋进兮。guì cè zú yǐ zì xián.跪侧足以自闲。kǒng yú shēn zhī jīng hài xī.恐余身之惊骇兮。jīng céng nì ér mù lián.精曾睨而目连。chí róu gān zhī rǎn rǎn xī.持柔竿之冉冉兮。yùn wēi zhān ér wǒ chán.运微粘而我缠。yù fān fēi ér yú zhì xī.欲翻飞而逾滞兮。zhī xìng mìng zhī zhǎng juān.知性命之长捐。wěi jué tǐ yú shàn fū.委厥体于膳夫。guī yán tàn ér jiù fán.归炎炭而就燔。qiū shuāng fēn yǐ xiāo xià.秋霜纷以宵下。chén fēng liè qí guò tíng.晨风烈其过庭。qì cǎn dá ér báo qū.气憯怛而薄躯。zú pān mù ér shī jīng.足攀木而失茎。yín sī yǎ yǐ jǔ bài.吟嘶哑以沮败。zhuàng kū gǎo yǐ sàng xíng xíng.状枯槁以丧(刑)[形]。luàn yuē: shī tàn míng tiáo.乱曰:诗叹鸣蜩。shēng huì huì xī.声嘒嘒兮。shèng yáng zé lái.盛阳则来。tài yīn shì xī.太阴逝兮。jiǎo jiǎo zhēn sù.皎皎贞素。móu yí jié xī.侔夷节兮。dì chén shì dài.帝臣是戴。shàng qí jié xī.尚其洁兮。