醉翁亭记
【宋代】
欧阳修
环滁皆山也。其西南诸峰,林壑尤美,望之蔚然而深秀者,琅琊也。山行六七里,渐闻水声潺潺而泻出于两峰之间者,酿泉也。峰回路转,有亭翼然临于泉上者,醉翁亭也。作亭者谁?山之僧智仙也。名之者谁?太守自谓也。太守与客来饮于此,饮少辄醉,而年又最高,故自号曰醉翁也。醉翁之意不在酒,在乎山水之间也。山水之乐,得之心而寓之酒也。
若夫日出而林霏开,云归而岩穴暝,晦明变化者,山间之朝暮也。野芳发而幽香,佳木秀而繁阴,风霜高洁,水落而石出者,山间之四时也。朝而往,暮而归,四时之景不同,而乐亦无穷也。
至于负者歌于途,行者休于树,前者呼,后者应,伛偻提携,往来而不绝者,滁人游也。临溪而渔,溪深而鱼肥。酿泉为酒,泉香而酒洌;山肴野蔌,杂然而前陈者,太守宴也。宴酣之乐,非丝非竹,射者中,弈者胜,觥筹交错,起坐而喧哗者,众宾欢也。苍颜白发,颓然乎其间者,太守醉也。
已而夕阳在山,人影散乱,太守归而宾客从也。树林阴翳,鸣声上下,游人去而禽鸟乐也。然而禽鸟知山林之乐,而不知人之乐;人知从太守游而乐,而不知太守之乐其乐也。醉能同其乐,醒能述以文者,太守也。太守谓谁?庐陵欧阳修也。
注释
译文
环绕滁州的都是山。那西南的几座山峰,树林和山谷尤其优美。一眼望去树木茂盛,又幽深又秀丽的,那是琅琊山。沿着山路走六七里,渐渐听到潺潺的水声,看到流水从两座山峰之间倾泻而出的,那是酿泉。泉水沿着山峰折绕,沿着山路拐弯,有一座亭子像飞鸟展翅似地,飞架在泉上,那就是醉翁亭。建造这亭子的是谁呢?是山上的和尚智仙。给它取名的又是谁呢?太守用自己的别号(醉翁)来命名。太守和他的宾客们来这儿饮酒,只喝一点儿就醉了;而且年纪又最大,所以自号“醉翁”。醉翁的情趣不在于喝酒,而在欣赏山水的美景。欣赏山水美景的乐趣,领会在心里,寄托在酒上。
至于太阳的升起,山林里的雾气散了;烟云聚拢来,山谷就显得昏暗了;朝则自暗而明,暮则自明而暗,或暗或明,变化不一,这就是山中的朝暮。野花开了,有一股清幽的香味;好的树木枝繁叶茂,形成一片浓密的绿荫;风高霜洁,天高气爽,水落石出,这就是山中的四季。清晨前往,黄昏归来,四季的风光不同,乐趣也是无穷无尽的。
注音版
zuì wēng tíng jì醉翁亭记sòng dài宋代ōu yáng xiū欧阳修
huán chú jiē shān yě. 环滁皆山也。qí xī nán zhū fēng.其西南诸峰。lín hè yóu měi.林壑尤美。wàng zhī wèi rán ér shēn xiù zhě.望之蔚然而深秀者。láng yá yě.琅琊也。shān xíng liù qī lǐ.山行六七里。jiàn wén shuǐ shēng chán chán ér xiè chū yú liǎng fēng zhī jiān zhě.渐闻水声潺潺而泻出于两峰之间者。niàng quán yě.酿泉也。fēng huí lù zhuǎn.峰回路转。yǒu tíng yì rán lín yú quán shàng zhě.有亭翼然临于泉上者。zuì wēng tíng yě.醉翁亭也。zuò tíng zhě shuí?作亭者谁?shān zhī sēng zhì xiān yě.山之僧智仙也。míng zhī zhě shuí?名之者谁?tài shǒu zì wèi yě.太守自谓也。tài shǒu yǔ kè lái yǐn yú cǐ.太守与客来饮于此。yǐn shǎo zhé zuì.饮少辄醉。ér nián yòu zuì gāo.而年又最高。gù zì hào yuē zuì wēng yě.故自号曰醉翁也。zuì wēng zhī yì bù zài jiǔ.醉翁之意不在酒。zài hu shān shuǐ zhī jiān yě.在乎山水之间也。shān shuǐ zhī lè.山水之乐。dé zhī xīn ér yù zhī jiǔ yě.得之心而寓之酒也。13
ruò fú rì chū ér lín fēi kāi. 若夫日出而林霏开。yún guī ér yán xué míng.云归而岩穴暝。huì míng biàn huà zhě.晦明变化者。shān jiān zhī zhāo mù yě.山间之朝暮也。yě fāng fā ér yōu xiāng.野芳发而幽香。jiā mù xiù ér fán yīn.佳木秀而繁阴。fēng shuāng gāo jié.风霜高洁。shuǐ luò ér shí chū zhě.水落而石出者。shān jiān zhī sì shí yě.山间之四时也。cháo ér wǎng.朝而往。mù ér guī.暮而归。sì shí zhī jǐng bù tóng.四时之景不同。ér lè yì wú qióng yě.而乐亦无穷也。13
zhì yú fù zhě gē yú tú. 至于负者歌于途。xíng zhě xiū yú shù.行者休于树。qián zhě hū.前者呼。hòu zhě yīng.后者应。yǔ lǚ tí xié.伛偻提携。wǎng lái ér bù jué zhě.往来而不绝者。chú rén yóu yě.滁人游也。lín xī ér yú.临溪而渔。xī shēn ér yú féi.溪深而鱼肥。niàng quán wèi jiǔ.酿泉为酒。quán xiāng ér jiǔ liè shān yáo yě sù.泉香而酒洌;山肴野蔌。zá rán ér qián chén zhě.杂然而前陈者。tài shǒu yàn yě.太守宴也。yàn hān zhī lè.宴酣之乐。fēi sī fēi zhú.非丝非竹。shè zhě zhōng.射者中。yì zhě shèng.弈者胜。gōng chóu jiāo cuò.觥筹交错。qǐ zuò ér xuān huá zhě.起坐而喧哗者。zhòng bīn huān yě.众宾欢也。cāng yán bái fà.苍颜白发。tuí rán hū qí jiān zhě.颓然乎其间者。tài shǒu zuì yě.太守醉也。13
yǐ ér xī yáng zài shān. 已而夕阳在山。rén yǐng sǎn luàn.人影散乱。tài shǒu guī ér bīn kè cóng yě.太守归而宾客从也。shù lín yīn yì.树林阴翳。míng shēng shàng xià.鸣声上下。yóu rén qù ér qín niǎo lè yě.游人去而禽鸟乐也。rán ér qín niǎo zhī shān lín zhī lè.然而禽鸟知山林之乐。ér bù zhī rén zhī lè rén zhī cóng tài shǒu yóu ér lè.而不知人之乐;人知从太守游而乐。ér bù zhī tài shǒu zhī lè qí lè yě.而不知太守之乐其乐也。zuì néng tóng qí lè.醉能同其乐。xǐng néng shù yǐ wén zhě.醒能述以文者。tài shǒu yě.太守也。tài shǒu wèi shuí?太守谓谁?lú líng ōu yáng xiū yě.庐陵欧阳修也。