自祭文

  岁惟丁卯,律中无射。天寒夜长,风气萧索,鸿雁于征,草木黄落。陶子将辞逆旅之馆,永归于本宅。故人凄其相悲,同祖行于今夕。羞以嘉蔬,荐以清酌。候颜已冥,聆音愈漠。呜呼哀哉!

  茫茫大块,悠悠高旻,是生万物,余得为人。自余为人,逢运之贫,箪瓢屡罄,絺绤冬陈。含欢谷汲,行歌负薪,翳翳柴门,事我宵晨,春秋代谢,有务中园,载耘载籽,乃育乃繁。欣以素牍,和以七弦。冬曝其日,夏濯其泉。勤靡余劳,心有常闲。乐天委分,以至百年。

  惟此百年,夫人爱之,惧彼无成,愒日惜时。存为世珍,殁亦见思。嗟我独迈,曾是异兹。宠非己荣,涅岂吾缁?捽兀穷庐,酣饮赋诗。识运知命,畴能罔眷。余今斯化,可以无恨。寿涉百龄,身慕肥遁,从老得终,奚所复恋!

  寒暑愈迈,亡既异存,外姻晨来,良友宵奔,葬之中野,以安其魂。窅窅我行,萧萧墓门,奢耻宋臣,俭笑王孙,廓兮已灭,慨焉已遐,不封不树,日月遂过。匪贵前誉,孰重后歌?人生实难,死如之何?鸣呼哀哉!

注释

译文
  现在是丁卯年九月,天气寒冷,秋夜漫长,景象萧条冷落,大雁南飞,草木枯黄凋零。陶子将要辞别这暂时寄居的人世,永远回到自己本来的住处。亲友们怀着凄伤悲哀的心情,今晚一道来祭奠我的亡灵,为我送行。他们为我供上了新鲜的果蔬,斟上了清酒。看看我的容颜,已是模糊不清;听听我的声音,更是寂静无声。悲痛啊,悲痛!

  茫茫大地,悠悠高天,你们生育了万物,我也得以降生人间。自从我成为一个人,就遭遇到家境贫困的命运,饭筐水瓢里常常是空无一物,冬天里还穿着夏季的葛布衣服。可我仍怀着欢快的心情去山谷中取水,背着柴火时还边走边唱,在昏暗简陋的茅舍中,一天到晚我忙碌不停。从春到秋。田园中总是有活可干,又是除草又是培土,作物不断滋生繁衍。捧起书籍,心中欣欢;弹起琴弦,一片和谐。冬天晒晒太阳,夏天沐浴于清泉。辛勤耕作,不遗余力,心中总是悠闲自在。乐从天道的安排,听任命运的支配,就这样度过一生。

注音版

zì jì wén自祭文wèi jìn魏晋táo yuān míng陶渊明
   suì wéi dīng mǎo.  岁惟丁卯。lǜ zhōng wú shè.律中无射。tiān hán yè zhǎng.天寒夜长。fēng qì xiāo suǒ.风气萧索。hóng yàn yú zhēng.鸿雁于征。cǎo mù huáng luò.草木黄落。táo zǐ jiāng cí nì lǚ zhī guǎn.陶子将辞逆旅之馆。yǒng guī yú běn zhái.永归于本宅。gù rén qī qí xiāng bēi.故人凄其相悲。tóng zǔ xíng yú jīn xī.同祖行于今夕。xiū yǐ jiā shū.羞以嘉蔬。jiàn yǐ qīng zhuó.荐以清酌。hòu yán yǐ míng.候颜已冥。líng yīn yù mò.聆音愈漠。wū hū āi zāi!呜呼哀哉!13    máng máng dà kuài.  茫茫大块。yōu yōu gāo mín.悠悠高旻。shì shēng wàn wù.是生万物。yú dé wéi rén.余得为人。zì yú wéi rén.自余为人。féng yùn zhī pín.逢运之贫。dān piáo lǚ qìng.箪瓢屡罄。chī xì dōng chén.絺绤冬陈。hán huān gǔ jí.含欢谷汲。xíng gē fù xīn.行歌负薪。yì yì zhài mén.翳翳柴门。shì wǒ xiāo chén.事我宵晨。chūn qiū dài xiè.春秋代谢。yǒu wù zhōng yuán.有务中园。zài yún zài zǐ.载耘载籽。nǎi yù nǎi fán.乃育乃繁。xīn yǐ sù dú.欣以素牍。hé yǐ qī xián.和以七弦。dōng pù qí rì.冬曝其日。xià zhuó qí quán.夏濯其泉。qín mí yú láo.勤靡余劳。xīn yǒu cháng xián.心有常闲。lè tiān wěi fēn.乐天委分。yǐ zhì bǎi nián.以至百年。13    wéi cǐ bǎi nián.  惟此百年。fū rén ài zhī.夫人爱之。jù bǐ wú chéng.惧彼无成。kài rì xī shí.愒日惜时。cún wèi shì zhēn.存为世珍。mò yì jiàn sī.殁亦见思。jiē wǒ dú mài.嗟我独迈。céng shì yì zī.曾是异兹。chǒng fēi jǐ róng.宠非己荣。niè qǐ wú zī?涅岂吾缁?zuó wù qióng lú.捽兀穷庐。hān yǐn fù shī.酣饮赋诗。shí yùn zhī mìng.识运知命。chóu néng wǎng juàn.畴能罔眷。yú jīn sī huà.余今斯化。kě yǐ wú hèn.可以无恨。shòu shè bǎi líng.寿涉百龄。shēn mù féi dùn.身慕肥遁。cóng lǎo dé zhōng.从老得终。xī suǒ fù liàn!奚所复恋!13    hán shǔ yù mài.  寒暑愈迈。wáng jì yì cún.亡既异存。wài yīn chén lái.外姻晨来。liáng yǒu xiāo bēn.良友宵奔。zàng zhī zhōng yě.葬之中野。yǐ ān qí hún.以安其魂。yǎo yǎo wǒ xíng.窅窅我行。xiāo xiāo mù mén.萧萧墓门。shē chǐ sòng chén.奢耻宋臣。jiǎn xiào wáng sūn.俭笑王孙。kuò xī yǐ miè.廓兮已灭。kǎi yān yǐ xiá.慨焉已遐。bù fēng bù shù.不封不树。rì yuè suì guò.日月遂过。fěi guì qián yù.匪贵前誉。shú zhòng hòu gē?孰重后歌?rén shēng shí nán.人生实难。sǐ rú zhī hé?死如之何?míng hū āi zāi!鸣呼哀哉!

^回到顶部^