送东阳马生序

  余幼时即嗜学。家贫,无从致书以观,每假借于藏书之家,手自笔录,计日以还。天大寒,砚冰坚,手指不可屈伸,弗之怠。录毕,走送之,不敢稍逾约。以是人多以书假余,余因得遍观群书。既加冠,益慕圣贤之道 ,又患无硕师、名人与游,尝趋百里外,从乡之先达执经叩问。先达德隆望尊,门人弟子填其室,未尝稍降辞色。余立侍左右,援疑质理,俯身倾耳以请;或遇其叱咄,色愈恭,礼愈至,不敢出一言以复;俟其欣悦,则又请焉。故余虽愚,卒获有所闻。

  当余之从师也,负箧曳屣,行深山巨谷中,穷冬烈风,大雪深数尺,足肤皲裂而不知。至舍,四支僵劲不能动,媵人持汤沃灌,以衾拥覆,久而乃和。寓逆旅,主人日再食,无鲜肥滋味之享。同舍生皆被绮绣,戴朱缨宝饰之帽,腰白玉之环,左佩刀,右备容臭,烨然若神人;余则缊袍敝衣处其间,略无慕艳意。以中有足乐者,不知口体之奉不若人也。盖余之勤且艰若此。

  今虽耄老,未有所成,犹幸预君子之列,而承天子之宠光,缀公卿之后,日侍坐备顾问,四海亦谬称其氏名,况才之过于余者乎?

  今诸生学于太学,县官日有廪稍之供,父母岁有裘葛之遗,无冻馁之患矣;坐大厦之下而诵《诗》《书》,无奔走之劳矣;有司业、博士为之师,未有问而不告,求而不得者也;凡所宜有之书,皆集于此,不必若余之手录,假诸人而后见也。其业有不精,德有不成者,非天质之卑,则心不若余之专耳,岂他人之过哉!

  东阳马生君则,在太学已二年,流辈甚称其贤。余朝京师,生以乡人子谒余,撰长书以为贽,辞甚畅达,与之论辩,言和而色夷。自谓少时用心于学甚劳,是可谓善学者矣!其将归见其亲也,余故道为学之难以告之。谓余勉乡人以学者,余之志也;诋我夸际遇之盛而骄乡人者,岂知余者哉!

注释

译文

  我年幼时就爱学习。因为家中贫穷,无法得到书来看,常向藏书的人家求借,亲手抄录,约定日期送还。天气酷寒时,砚池中的水冻成了坚冰,手指不能屈伸,我仍不放松读书。抄写完后,赶快送还人家,不敢稍稍超过约定的期限。因此人们大多肯将书借给我,我因而能够看各种各样的书。已经成年之后,更加仰慕圣贤的学说,又苦于不能与学识渊博的老师和名人交往,曾快步走(跑)到百里之外,手拿着经书向同乡前辈求教。前辈德高望重,门人学生挤满了他的房间,他的言辞和态度从未稍有委婉。我站着陪侍在他左右,提出疑难,询问道理,低身侧耳向他请教;有时遭到他的训斥,表情更为恭敬,礼貌更为周到,不敢答复一句话;等到他高兴时,就又向他请教。所以我虽然愚钝,最终还是得到不少教益。

注音版

sòng dōng yáng mǎ shēng xù送东阳马生序míng dài明代sòng lián宋濂
   yú yòu shí jí shì xué.  余幼时即嗜学。jiā pín.家贫。wú cóng zhì shū yǐ guān.无从致书以观。měi jiǎ jiè yú cáng shū zhī jiā.每假借于藏书之家。shǒu zì bǐ lù.手自笔录。jì rì yǐ huán.计日以还。tiān dà hán.天大寒。yàn bīng jiān.砚冰坚。shǒu zhǐ bù kě qū shēn.手指不可屈伸。fú zhī dài.弗之怠。lù bì.录毕。zǒu sòng zhī.走送之。bù gǎn shāo yú yuē.不敢稍逾约。yǐ shì rén duō yǐ shū jiǎ yú.以是人多以书假余。yú yīn dé biàn guān qún shū.余因得遍观群书。jì jiā guàn.既加冠。yì mù shèng xián zhī dào .益慕圣贤之道 。yòu huàn wú shuò shī míng rén yǔ yóu.又患无硕师、名人与游。cháng qū bǎi lǐ wài.尝趋百里外。cóng xiāng zhī xiān dá zhí jīng kòu wèn.从乡之先达执经叩问。xiān dá dé lóng wàng zūn.先达德隆望尊。mén rén dì zǐ tián qí shì.门人弟子填其室。wèi cháng shāo jiàng cí sè.未尝稍降辞色。yú lì shì zuǒ yòu.余立侍左右。yuán yí zhì lǐ.援疑质理。fǔ shēn qīng ěr yǐ qǐng huò yù qí chì duō.俯身倾耳以请;或遇其叱咄。sè yù gōng.色愈恭。lǐ yù zhì.礼愈至。bù gǎn chū yī yán yǐ fù qí qí xīn yuè.不敢出一言以复;俟其欣悦。zé yòu qǐng yān.则又请焉。gù yú suī yú.故余虽愚。zú huò yǒu suǒ wén.卒获有所闻。13    dāng yú zhī cóng shī yě.  当余之从师也。fù qiè yè xǐ.负箧曳屣。xíng shēn shān jù gǔ zhōng.行深山巨谷中。qióng dōng liè fēng.穷冬烈风。dà xuě shēn shù chǐ.大雪深数尺。zú fū jūn liè ér bù zhī.足肤皲裂而不知。zhì shě.至舍。sì zhī jiāng jìn bù néng dòng.四支僵劲不能动。yìng rén chí tāng wò guàn.媵人持汤沃灌。yǐ qīn yōng fù.以衾拥覆。jiǔ ér nǎi hé.久而乃和。yù nì lǚ.寓逆旅。zhǔ rén rì zài shí.主人日再食。wú xiān féi zī wèi zhī xiǎng.无鲜肥滋味之享。tóng shě shēng jiē bèi qǐ xiù.同舍生皆被绮绣。dài zhū yīng bǎo shì zhī mào.戴朱缨宝饰之帽。yāo bái yù zhī huán.腰白玉之环。zuǒ pèi dāo.左佩刀。yòu bèi róng chòu.右备容臭。yè rán ruò shén rén yú zé yūn páo bì yī chù qí jiān.烨然若神人;余则缊袍敝衣处其间。lüè wú mù yàn yì.略无慕艳意。yǐ zhōng yǒu zú lè zhě.以中有足乐者。bù zhī kǒu tǐ zhī fèng bù ruò rén yě.不知口体之奉不若人也。gài yú zhī qín qiě jiān ruò cǐ.盖余之勤且艰若此。13    jīn suī mào lǎo.  今虽耄老。wèi yǒu suǒ chéng.未有所成。yóu xìng yù jūn zǐ zhī liè.犹幸预君子之列。ér chéng tiān zǐ zhī chǒng guāng.而承天子之宠光。zhuì gōng qīng zhī hòu.缀公卿之后。rì shì zuò bèi gù wèn.日侍坐备顾问。sì hǎi yì miù chēng qí shì míng.四海亦谬称其氏名。kuàng cái zhī guò yú yú zhě hū?况才之过于余者乎?13    jīn zhū shēng xué yú tài xué.  今诸生学于太学。xiàn guān rì yǒu lǐn shāo zhī gōng.县官日有廪稍之供。fù mǔ suì yǒu qiú gé zhī yí.父母岁有裘葛之遗。wú dòng něi zhī huàn yǐ zuò dà shà zhī xià ér sòng shī shū.无冻馁之患矣;坐大厦之下而诵《诗》《书》。wú bēn zǒu zhī láo yǐ yǒu sī yè bó shì wèi zhī shī.无奔走之劳矣;有司业、博士为之师。wèi yǒu wèn ér bù gào.未有问而不告。qiú ér bù dé zhě yě fán suǒ yí yǒu zhī shū.求而不得者也;凡所宜有之书。jiē jí yú cǐ.皆集于此。bù bì ruò yú zhī shǒu lù.不必若余之手录。jiǎ zhū rén ér hòu jiàn yě.假诸人而后见也。qí yè yǒu bù jīng.其业有不精。dé yǒu bù chéng zhě.德有不成者。fēi tiān zhì zhī bēi.非天质之卑。zé xīn bù ruò yú zhī zhuān ěr.则心不若余之专耳。qǐ tā rén zhī guò zāi!岂他人之过哉!13    dōng yáng mǎ shēng jūn zé.  东阳马生君则。zài tài xué yǐ èr nián.在太学已二年。liú bèi shén chēng qí xián.流辈甚称其贤。yú cháo jīng shī.余朝京师。shēng yǐ xiāng rén zǐ yè yú.生以乡人子谒余。zhuàn zhǎng shū yǐ wéi zhì.撰长书以为贽。cí shén chàng dá.辞甚畅达。yǔ zhī lùn biàn.与之论辩。yán hé ér sè yí.言和而色夷。zì wèi shǎo shí yòng xīn yú xué shén láo.自谓少时用心于学甚劳。shì kě wèi shàn xué zhě yǐ!是可谓善学者矣!qí jiāng guī jiàn qí qīn yě.其将归见其亲也。yú gù dào wéi xué zhī nán yǐ gào zhī.余故道为学之难以告之。wèi yú miǎn xiāng rén yǐ xué zhě.谓余勉乡人以学者。yú zhī zhì yě dǐ wǒ kuā jì yù zhī shèng ér jiāo xiāng rén zhě.余之志也;诋我夸际遇之盛而骄乡人者。qǐ zhī yú zhě zāi!岂知余者哉!

^回到顶部^